ÇAYIR KUŞU
Bu küçük modelin planını; "Embrio Endurance Yarışma Sınıfının Tanıtımı" başlıklı yazıda verilen bağlantıyı tıklayarak bilgisayarınıza indirebilir ve yazıcınızdan bastırabilirsiniz. Üç A4 sayfasına bastığınız planı dikkatli bir şekilde birleştirerek kullanabilirsiniz. Planla birlikte basılı levha şablonu da verilmiştir. Lazer yazıcıdan çıkaracağınız veya mürekkepli yazıcıda bastırdıktan sonra fotokopisini alacağınız basılı levha şablonununu, basılı yüzü alta gelmek üzere balsa levha üzerine koyup sırtından sıcak ütü geçerek çizgilerin balsa levha üzerine geçmesini sağlayarak kullanabilirsiniz.
Malzeme Listesi:
1 adet 1,5x75x200 balsa levha,
1 adet 0,8x75x100 balsa levha,
15 adet 1,5x1,5x370 balsa çıta,
2 adet 1,5x3x300 balsa çıta,
1 adet 1,5x6x100 balsa çıta,
1 adet ø0,6x300 çelik tel,
1 adet (450x600) Japon Kağıdı,
1 adet 1/8"x800mm lastik motor,
1 adet 6"(150mm) Peck Polymer plastik pervane,
1 adet 1/32" Peck Polymer plastik şaft yatağı,
3 adet pirinç pul,
1 adet 1/32"(0,8mm) çelik şaft,
Beyaz tutkal, CA yapıştırıcı, selülozik vernik, selülozik tiner.
Avadanlık:
30x45 cm inşaat tezgahı, maket bıçağı, jilet (yeni), No:8 veya 10 fırça, toplu iğne, hafif çekiç, kargaburun, şeffaf naylon.
Modelin yapımı:
Yapıştırıcı kuruduktan sonra toplu iğneler sökülerek gövde yanları tezgahtan kaldırılır. Gövde yanları, aralarına jilet sokulup birbirlerine yapıştıkları noktalardan dikkatle kesilerek ayrılırlar. Üst görünüş üzerine alt burun destek levhaları ve burun kısmının üç alt ayırıcısı birbirlerine yapıştırılarak toplu iğne çakılarak tuturulur. Yanlar dik olarak bu ayırıcılara ve desteklere yanlarından yapıştırılır. Yanların tezgah yüzeyi ile dik açı yapması ve plandaki hatlara uyması sağlanır. Bu iş için yanlar alt kirişlerin iki yanından toplu iğneler çakılarak ve gönye görevi görecek üçgen desteklerle yan yüzlerinden desteklenerek plan üzerine tuturulur. Burun kısmının üst ayırıcıları ve gövdenin kabin arkasına kadar olan bütün alt, orta, üst ayırıcıları boylarında kesilerek gövde yanları arasına, yanların dikliği ve eksenine göre gövdenin simetrisi bozulmadan yapıştırılır. Kuyruk kısmında iki gövde yanı birlikte çekilerek son ayırıcıdan birbirine yapıştırılır. Eksene göre simetriye dikkat edilerek kuyruğa kadar olan ayırıcılar kesilip yerlerine yapıştırılır. Kanat bağlama teli destek çıtaları kabin üstünün ön ve son ayırıcılarına yapıştırılır. Burun üst destek levhası yerine yapıştırılır. Yapıştırıcı kuruduktan sonra gövde toplu iğneler ve üçgen destekler sökülerek gövde çatısı tezgahtan kaldırılır. Tüm yüzleri ve köşeleri zımparalanarak kaplamaya hazırlanır. Kanat bağlama telleri kargaburun ile plandaki şekillerinde bükülür ve destek çıtalarına alttan CA ile yapıştırılır. Kalın CA kullanılması önerilir.
Kanat yapımı için plan üzerine hücum kenarı ve firar kenarı çıtaları toplu iğneler iki yanlarından çakılarak tuturulur. Sinirler iki çıta arasına plandaki yerlerine göre yapıştırılır. Seren sinirler üzerindeki kanallarına geçirilir. K3 ve K4 sinirleri hariç diğerlerine yapıştırılır. Ortadaki üç K1 sinirinin üzeri 0,8 balsa levha ile kaplanır. Kaplama serenin üzerinden aşmaz iki yanından itibaren hücum ve firar kenarlarına kadardır. Son K2 sinirlerinin dış kısmındaki üçgen destekler hariç diğer destekler yerlerine yapıştırılır. Yapıştırıcı kuruduktan sonra hücum kenarı ve seren büküm yerlerinden çatlatılarak kanat uçları tezgahtan 32mm kadar kaldırılır, uçları alttan levha parçasıyla desteklenir. Seren uçların kaldırılması sırasında K3 ve K4´teki kanalında kayarak uygun yerine gelir. Çatlatılan yerlerinden hücum, firar kenarı ve seren yapıştırılır. Seren K3, K4 sinirlerindeki kanallara da yapıştırılır. K2´nin dış destek üçgenleri yerlerine yapıştırılır. Yapıştırıcı kuruduktan sonra toplu iğneler sökülerek kanat çatısı tezgahtan kaldırılır. Hücum kenarının ön kenarı yuvarlatılır, firar kenarının arka kenarı inceltilir. Tüm çatı zımparalanarak kaplamaya hazırlanır.
Dümen planları üzerinde 1,5x1,5 seren, hücum ve firar kenarı çıtaları toplu iğneler iki yanlarından çakılarak tuturulur. Ara çıtalar boylarında kesilerek bu çıtalara yapıştırılır. Üçgen destekler kesilerek yerlerine yapıştırılır. Yapıştırıcı kuruduktan sonra toplu iğneler sökülerek dümen çatıları tezgahtan kaldırılır ve bütün dış kenar çıtaları zımparalanarak yuvarlaklaştırılır. Yüzeyleri zımparalanarak kaplamaya hazırlanır.
Burun bloğu, basılı levhada verilmiş olan parçalar üst üste yapıştırılarak yapılır. Her katın elyaf yönü bir öncekiyle dik açıdadır. Bloğun ortasına şaft yatağı için delik açılır ve blok plandaki kesitlerine göre zımparalanır. Blok gövdenin ön kısmındaki yerine hafif sıkı olarak girmelidir. Bunu sağlamak üzere gövde içine giren kısmı zımparalanır veya yanlarından kağıt yapıştırılarak sıkılaştırılır.
İniş takımı 0,6mm çelik telden plandaki gibi bükülerek hazırlanır. Tekerlekler için plandaki ölçüsünde daire şeklinde kesilen 0,8mm levhalar iki kat olarak üst üste yapıştırılır. Her katın elyaf yönü diğerine dik olmalıdır. Tekerlek göbeğine, kablodan sıyrılmış plastik boru veya 1/16" (1,6mm) alüminyum boru geçirilip yapıştırılır. Tekerlek dış kenarları rahatça yuvarlanabilecekleri şekilde zımparalanır. Tekerlek kapakları 1,5x6 çıta ve 0,8mm levha yanlar kesilerek plandaki gibi hazırlanır.
Kaplama:
Bütün çatının kaplama kağıdının yapışacağı dış kenarlarına 50/50 oranında tiner ile inceltilmiş vernik sürülerek kuruması beklenir, kuruduktan sonra hafifçe zımparalanır. Yapışacağı yere göre hafifçe büyük kesilmiş Japon Kağıdı, yapışma kenarlarına sürülen ikinci kat vernik henüz kurumadan yerine konarak kenarları sıvazlanarak yapıştırılır. Henüz yapışma sağlanamadan vernik bazı kısımlarda kurursa üstten tiner sürülerek gevşetilip kağıt yapıştırılır. Yapışma kenarları kapalı bir çerçeve oluşturmalıdır. Bütün kenarlar gözden geçirilerek yapışmamış noktaların yapışması sağlanmalıdır.
Gövde; iki yan, alt, üstte burun kısmı, kabin arkası ve kabinden kuyruğa kadar olan kısım olmak üzere 6 parça halinde kaplanır. Kabinin pencereleri de kağıt ile kaplanır. Kağıt gerdirilip verniklendikten sonra pencereleri kapatan kağıt jilet ile kesilip çıkarılabilir ve yerine asetat veya selofandan camlar yapıştırılır. Gövdenin kaplamasına su püskürtülerek ıslatılır ve gölge, ısı kaynaklarından uzak bir yerde kurumaya bırakılır. Kaplama kuruyup çekerken gövde yapısı gereği çarpılmaz bu nedenle desteklemeye gerek yoktur. Kaplama tamamen kuruduktan sonra 50/50 vernik-tiner karışımı ile bir kat verniklenir.
Kanat; orta ve uçlar ayrı ayrı olmak üzere altı 3 ve üstü de 3 parçada kaplanır. Kanat, kaplaması ıslatılarak gölge bir yerde desteklenerek kurumaya bırakılır. Kaplama gerilirken kanat çarpılabilir, bu nedenle düz bir zeminde desteklenmelidir. Kuruduktan sonra gövde gibi tek kat verniklenir.
Dümenler daha zayıf yapıdadırlar ve kaplamanın germesine dayanamazlar. Gerilmemiş buruşuk bir kaplama istenmiyorsa aşağıdaki resimlerdeki gibi, 6x6 balsa çıtadan iki çerçeve hazırlanıp kağıt bunlar üzerinde önceden gerdirilir, verniklenir ve kağıt bu çerçevelerden ayrılmadan dümenler kağıda yapıştırılır. Sonra kenarlar kesilir. Dümenlerin her iki yüzü de kaplanmalıdır.
Montaj, ayarlar ve uçuş:
İniş takımı teli gövde altındaki levhaya CA ile yapıştırılır. Tekerlekler ve tekerlek kapakları telin uçlarına geçirilir, sadece kapaklar yapıştırılır, tekerlekler serbestçe dönmelidir. Kuyruk iniş takımı kızak teli plana göre bükülerek kuyruktaki yerine yapıştırılır. Burun bloğuna plastik şaft yatağı geçirilir, şaft takılır, üzerine üç adet pirinç pul ve pervane geçirilir. Şaftın ucu, lastik kurucunun kancası takılacak şekilde kıvrılır.
Yükseliş dümeni, kanada göre yataylığı gözlenerek kuyruktaki yerine yapıştırılır. Bunun üstüne dikliği ve gövde ekseninde oluşu gözlenerek yön dümeni yapıştırılır. Egsozlar 3x3 balsa çıtadan yapılıp burundaki yerlerine yapıştırılır.
Eğer istenirse; 80cm boyundaki lastik motor iki ucundan düğümlenmeden önce bir ucundan kapı kolu gibi bir yere tuturulur ve saatin dönüş yönünde 100 tur kadar kurulur. Sonra iki ucu bir araya getirilerek düğümlenir. Lastik kendi üzerinde burularak boyu kısalacaktır. Böylece, gövde içinde toplanması, sarımları boşalırken gövde yanlarını döğen düğümcükler olması önlenir. Lastik yağlanarak, yuvarlak kürdandan yapılacak pim ve şaft arasına takılır.
Ağırlık merkezi planda gösterilen noktada olacak şekilde burun veya kuyruğa küçük kurşun parçaları yapıştırılır. Ağırlık merkezinden asıldığında model yere paralel durmalıdır.
İlk uçuş ve ayarlar için rüzgarsız bir gün seçilmelidir. İlk olarak lastik kurulmadan model baş hizasında tutulur, 15m ilerideki bir nokta hedeflenir, hafifçe itilerek model salınır. Fırlatılmaz! Pike veya kısa düşüş halinde kanat hücum açısını arttırmak üzere hücum kenarının altına, yunuslama halinde firar kenarının altına 0,5mm kalınlığında balsa levha parça yapıştırılır. Modelin uçuş hattının ayrıca sağa doğru geniş bir daire çizecek şekilde olması gerekir. Eğer model sola dönerse yön dümeninin firar kenarı hafifçe sağa doğru bükülür. Lastik motor 100 tur kadar kurularak model elden salınır. Model sağa doğru 30m çapında bir daire çizerek yükselmelidir. Gözlenen uçuş hattına göre burun bloğunun arkasına her seferinde sadece 0,5mm kalınlığında parçalar yapıştırılarak motorlu uçuş hattı ayarlanır. Pike veya yükselmeme halinde bloğun alt kenarına, yunuslama halinde üst kenarına, sağa dönmeme halinde sol kenarına bu parçalar konur.
Lastik motor ayarlardan sonra 1200 tura kadar kurulabilir. Embrio Endurance yarışmasında modeller karton bir masa yüzeyi üzerinden kalkış yaparlar.
İyi uçuşlar...
